Naziv projekta: Edukacija iz oblasti zaštite životne sredine – CLEAN
Budžet projekta:
| Vrijednost projekta | EU doprinos | |
| Republika Srbija | 165,778.38 EUR | 137,048.99 EUR |
| Crna Gora | 225,675.00 EUR | 191,815.00 EUR |
| UKUPNO | 391.453,38 EUR | 328,863.99 EUR |
Кorisnik sredstava u Republici Srbiji: Opština Nova Varoš
Partneri:
• Opština Prijepolje
• Javno preduzeće za komunalne delatnosti „3. septembar“, Nova Varoš
• Javno komunalno preduzeće „Lim“, Prijepolje
Кorisnik sredstava u Crnoj Gori: Opština Nikšić
Partneri:
• Fondacija za razvoj sjevera Crne Gore – FORS Montenegro
• Opština Pljevlja
• Opština Berane
• Javno komunalno preduzeće „Кomunalno Nikšić“, Nikšić
• Javno preduzeće „Čistoća“, Pljevlja
• Javno preduzeće „Кomunalno“, Berane
Područje implementacije:
• Crna Gora: Opštine Nikšić, Pljevlja i Berane
• Srbija: Opštine Nova Varoš i Prijepolje
Trajanje projekta: 11.7.2012. – 10.6.2014.
Ciljevi projekta: Opšti cilj ovog projekta je smanjiti negativan uticaj otpada na zdravlje ljudi i životnu sredinu u prekograničnom projektnom području. Specifični cilj projekta je unaprijediti sistem upravljanja otpadom u prekograničnoj oblasti i 5 partnerskih opština kroz kreiranje uslova za prikupljanje, separaciju i reciklažu otpada, jačanjem kapaciteta javnih komunalnih preduzeća i uklanjanje postojećih nesanitarnih odlagališta otpada, kao i podići nivo svijesti građana u prekograničnoj oblasti i 5 partnerskih opština o pravilnom postupanju sa otpadom kroz medijsku kampanju i edukativne sadržaje.
Aktivnosti i rezultati projekta
Projektom CLEAN unaprijeđeni su tehnički kapaciteti javnih komunalnih preduzeća u partnerskim opštinama u prekograničnom projektnom području: specijalizovni kontejneri za selektivno odlaganje otpada, standarni kontejneri za komunalni i drugi otpad, prese i prateća oprema za razdvajanje i baliranje selektivno sakupljenog otpada, drobilice za drvo, usisivači za uređivanje javnih površina, galanterija za odlaganje otpada u javnim prostorima i dr.
Podizanje kapaciteta javnih komunalnih preduzeća i lokalnih samouprava realizovano je kroz dva prekogranična treninga na temu održivog upravljanja otpadom i reciklaže i studijsku posetu Centru za upravljanje otpadom CERO Gajke u Ptuju u Sloveniji. Učesnici posjete su se upoznali sa najboljim praksama u upravljanju otpadom koje se primjenjuju u Evropskoj uniji.
U cilju jačanja ekološke svijesti javnosti, realizovana su stručna edukativna predavanja za stanovništvo i za učenike osnovnih škola od 1. do 4. razreda o potrebi i značaju selektivnog odlaganja otpada i reciklaže. Na podizanju nivoa ekološke svijesti je rađeno i putem permanentne i raznolike medijske kampanje – bilbordi, majice, platneni cegeri, sveske, hemijske i drugi materijali koji su nosili poruku „Čuvajući planetu, sačuvaćemo dom“.
Pored pomenutih aktivnosti, u okviru projekta su izrađeni akcioni planovi za 5 ciljnih opština koji sadrže osnovne informacije o stanju životne sredine ali i logičan hronološki slijed aktivnosti koje je bilo potrebno realizovati tokom projekta a čiji je cilj bio da doprinesu unaprjeđenju zaštite životne sredine. U okviru akcionih planova očišćeno je 33 divlja smetlišta, formirano 60 „zelenih ostrva“ na kojima su postavljeni specijalni kontejneri za primarnu separaciju otpada (papir, plastika, staklo i metal) a nabavljeni su i kontejneri za komunalni otpad za seoske sredine čime se proširuje obuhvat usluge prikupljanja otpada na ruralna područja. U Novoj Varoši i Prijepolju su zahvaljujući opremi iz projekta CLEAN – odgovarajućih presa za baliranje i viljuškara, javna komunalna preduzeća su otvorila reciklažna dvorišta. U partnerskim opštinama u Crnoj Gori postavljene su betonske kante za otpad na definisane lokacije na javnim površinama čime su stvoreni uslovi za prikupljanje najrazličitijeg reciklabilnog otpada. Ručna kosačica trave, vakum usisivač i drobilice za drvo povećale su efikasnost održavanja i uređenja javnih zelenih površina i korišćenje zelenog materijala na ekoliški održiv način.
Konačan rezultat realizacije projekta CLEAN je podizanje znanja građana, zaposlenih u JКP i lokalnim samoupravama iz oblasti zaštite životne sredine i uspostavljanje sistema primarnog razdvajanja reciklabilnih vrsta otpoada, smanjenje količina komunalnog i biorazgradivog otpada koji završava na gradskim deponijama uz odgovorniji odnos svih aktera u procesu upravljanja otpadom. Promjenom načina razmišljanja i rada u ovoj oblasti u komunalnim preduzećima ostvarene su važne uštede kroz smanjenje količina otpada i podignut je nivo i kvalitet rada zaposlenih.
Lokalne samouprave i javna komunalna preduzeća su zahvaljujući projektu CLEAN uspostavile temelje za dalju održivu realizaciju opštinskih planova upravljanja otpadom kao jednog od segmenata zaštite životne sredine. Odnos građana prema životnoj sredini, njihovo uključivanje u proces upravljanja otpadom i održavanje komunalne higijene, vidljiv je na svakom koraku. Rezultati završne ankete su jasni: nivo svijesti o potrebi za selektivnim prikupljanjem otpada je povećan za više od 15%. Uspjeh projekta CLEAN vidljiv je i kroz nove inicijative koje stižu od građana, đaka, raznih udruženja ali i samih JКP i opštinskih službi a koje se nadovezuju na postignute rezultate projekta CLEAN.
IZJAVE:
Suzana Šuljagić, direktorka JP „3. septembar“, Nova Varoš
„Uspešnom realizacijom projekta CLEAN, JP „3. septembar“ iz Nove Varoši je pokušalo, a nadam se i uspelo u tome da se pozicionira kao prihvatljiv partner u realizaciji ovog i sličnih projekata u budućnosti.
Benefit je višestruk i ogleda se u:
• lakšem prikupljanju i separaciji reciklabilnog otpada,
• smanjenju količine otpada koji se odvozi na zajedničko smetlište opština Priboj i Nova Varoš, što rezultira produženju roka upotrebe navedene lokacije za odlaganje otpada i značajne uštede na gorivu koje bi bilo utrošeno u našim kamionima za odvoz otpada i produžetku roka upotrebe naše mehanizacije koja je angažovana na ovim poslovima,
• finansijski benefit od prodaje prikupljenog i separiranog reciklabilnog otpada,
• pozitivan uticaj na stanje životne sredine u prekograničnom području,
• podizanje svesti i znanja građana o značaju odlaganja i separacije reciklabilnog otpada,
• zahvaljujući znanju i iskustvu stečenom tokom realizacije projekta CLEAN, naše preduzeće je konkurisalo i sa uspehom realizovalo i druge projekte koji su direktno doprineli finalizciji aktivnosti uspostavljanja Reciklažnog centra u Novoj Varoši, a što je jedna od aktivnosti definisanih Regionalnim planom upravljanja otpadom za opštine Nova Varoš, Priboj, Prijepolje i Sjenica. Program EU PROGRES je odobrio, a naše preduzeće s uspehom realizovalo, nabavku dela opreme reciklažnog centra koji je kompatibilan sa opremom instaliranom iz sredstava projekta CLEAN. Takođe, zahvaljujući doslednoj primeni rešenja Regionalnog plana naše preduzeće je posredstvom programa POPOS, Ministarstva inostranih poslova Japana, nabavilo i kamion smećar od 16m3 i 34 kontejnera od 1,1 m3 čime su stvoreni usovi za ostvarenje postavljenog cilja proširenja obuhvata prikupljanja otpada sa teritorije opštine Nova Varoš sa dosadašnjih 53% na 75-80 %.“
Veselin Grbović, predsjednik Opštine Nikšić
„Realizacija projekta CLEAN je od velikog značaja za Opštinu Nikšić, ne samo zbog ostvarenih rezultata, nego i zbog toga što je uspostavljeno vrijedno partnerstvo koje je dovelo do uspješne saradnje na ovom projektu. Takođe, realizacija projekta je bila od izuzetne važnosti i zbog sticanja dodatnog iskustva u realizaciji projekata koje finansira Evropska unija.
Kroz projekat je nabavljena vrijedna komunalna oprema, a zaposleni u javnim komunalnim preduzećima i lokalnim upravama koji se bave pitanjima upravljanja otpadom su pohađali korisne obuke vezane za održivo upravljanje otpadom i reciklažu. Od posebnog značaja je bila studijska posjeta Centru za upravljanje otpadom, CERO Gajke u Ptuju, u Sloveniji, prilikom koje su učesnici imali mogućnost da se upoznaju sa najboljim praksama u upravljanju otpadom koje se primjenjuju u Evropskoj uniji, i prenesu pozitivna iskustva u svojim opštinama.
Značajan dio projekta je bio posvećen kampanji podizanja nivoa svijesti stanovništva o potrebi pravilnog postupanja sa otpadom u cilju očuvanja prirodnih resursa za generacije koje dolaze. To je nešto na čemu kontinuirano moramo raditi.
Ono što je najbitnije je da se ovaj projekat idealno uklopio u naša nastojanja da našim sugrađanima obezbijedimo uredne i čiste ulice i trgove. Projekat jeste završen ali aktivnosti proizašle iz njega će trajati i dalje što je najbolja potvrda njegove prave i suštinske održivosti.“
